Vergeving en genezing – Dr. M.J. Paul

Genezing en ziekenzalving zijn onderwerpen die binnen de kerken soms wat moeilijk kan liggen. Ondanks (of juist door) dat met name het Nieuwe Testament vol staat met genezingen en beloftes van genezingen, worstelen veel kerken ermee. Dit leidt uiteraard tot allerlei extremen: kerken die goddelijke genezing en ziekenzalving krachtig afwijzen (bijvoorbeeld omdat dit alleen in de tijd van de apostelen zou gelden) en predikers voor wie genezing hun enige bediening lijkt en die enorme genezingscampagnes op touw zetten.

Niet zo raar dat dit voor veel mensen een verwarrend onderwerp is. Het boek van Paul is temidden van het gewoel een schitterend voorbeeld van gebalanceerd nadenken over het onderwerp, en belangrijke conclusies niet schuwen. Paul gaat na hoe de christelijke kerk vanaf het vroegste begin is omgegaan met ziekte en genezing. Het mooie van dit boek is dat hij daarvoor allerlei vroeg-christelijke schrijvers aanhaalt en zo een interessant kijkje geeft in de wereld van de eerste gemeente. Ik had nog nooit iets van Justinus Martyr en Irenaeus, Tertullianus en Hippolytus gelezen (en nauwelijks van hen gehoord), maar Paul haalt relevante werken van hen aan.



De vroege kerk is echter een onderwerp wat pas aan de orde komt nadat Paul de genezingswonderen in respectievelijk het oude en nieuwe testament bespreekt, en de continuïteit daartussen. En na de uiteenzetting van de gang van zaken in de vroege kerk, ziet Paul ook de afname van de genezingswonderen onder ogen. Hij laat zien hoe veranderingen in de theologie leiden tot veranderingen in de praktijk, en hoe vervolgens de ruimte voor genezingswonderen afneemt. Ook beschrijft hij hoe ziekenzalving in 20 eeuwen christendom is gepraktiseerd. Daarbij wordt expliciet gekeken naar de verschillende kerkelijke stromingen: katholiek, protestant, orthodox (en variaties daarbinnen).

Al deze goed gedocumenteerde informatie legt een stevige basis voor de bespreking van de wijze waarop ziekenzalving in onze tijd zou kunnen plaatsvinden. Paul realiseert zich dat dat gevoelig kan liggen, en gaat dus niet voorbij aan de praktische en pastorale vragen die hierbij worden opgeroepen; zowel voor de zieke als voor degene die zalft. Hoe gaan we om met het feit dat niet allen worden genezen? Hoeveel geloof heb je nodig voordat je zalft? Hoe zalf je eigenlijk? Al dit soort vragen worden uitvoerig beantwoord.

Ondanks de veelheid en de diepte van de thema’s is het boekje verrassend dun: het telt 169 bladzijden. Paul schrijft compact en helder, gebruikt niet teveel omhaal van woorden maar vergeet ook de nuance niet. Maar ook hoeft het mensen niet af te schrikken: je hoeft geen theologie of geneeskunde gestudeerd te hebben om dit boek te snappen. Ik vind het een geweldige prestatie, en dit is één van de beste boeken die ik in lang heb gelezen.

Het belangrijkste vind ik misschien nog wel dat Paul de ziekenzalving nadrukkelijk inbedt in het kader van de plaatselijke gemeente en dat hij geestelijke oorzaken als onbeleden schuld adresseert als mogelijk mede veroorzaker van ziekte. Hij schrijft: “Wanneer ziekenzalving en handoplegging ter genezing in de praktijk gebracht worden, kan dat bijdragen aan het herstel van zieken, maar ook aan het herstel van het denken van de gemeente. Dan is het herstel van die praktijk niet een overbodig symbool, maar een teken van Gods tegenwoordigheid. De toepassing van die symbolen is dan een daad van gehoorzaamheid en van vertrouwen, dat God alles ten goede wenden zal.”

Lezen dus!

Sneuper

Dr. M.J. Paul – Vergeving en genezing. Ziekenzalving in de christelijke gemeente. Uitgeverij Boekencentrum, ISBN 9023911997